Akciğer solması nasıl bir durumdur?

Akciğer solması, tıbbi adıyla pnömotoraks, göğüs boşluğu (plevral boşluk) ile akciğerler arasında hava birikmesi sonucu akciğerin kısmen veya tamamen sönmesi durumudur. Normalde bu boşlukta hava bulunmaz ve negatif basınç sayesinde akciğerler genişleyip daralabilir. Ancak pnömotoraksta, bu boşluğa hava dolması nedeniyle akciğer şişemez ve işlevini kaybeder.

Akciğer solması çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir:

• Travmatik Pnömotoraks: Göğüs bölgesine alınan darbeler, kaburga kırıkları veya delici yaralanmalar sonucu oluşur.
• Spontan Pnömotoraks: Belirgin bir travma olmadan, genellikle altta yatan bir akciğer hastalığı (KOAH, astım, kistik fibroz) veya bül (hava kesesi) patlaması nedeniyle gelişir. Genç, uzun boylu, zayıf erkeklerde daha sık görülür.
• İyatrojenik Pnömotoraks: Tıbbi müdahaleler (akciğer biyopsisi, santral kateter takılması, mekanik ventilasyon) sırasında oluşabilir.
• Gerilim (Tansiyon) Pnömotoraks: Havanın göğüs boşluğuna girmesi ancak çıkamaması sonucu basınç artar; bu, acil müdahale gerektiren hayati bir durumdur.

Akciğer solmasının şiddetine göre belirtiler değişir:

• Ani başlayan keskin göğüs ağrısı (genellikle tek taraflı)
• Nefes darlığı ve solunum güçlüğü
• Kuru öksürük
• Hızlı kalp atışı (taşikardi)
• Halsizlik, baygınlık hissi
• Şiddetli durumlarda siyanoz (ciltte morarma) ve şok

Tanı için fizik muayene, akciğer grafisi veya bilgisayarlı tomografi (BT) kullanılır. Hafif vakalarda kendiliğinden iyileşme gözlenebilirken, orta ve şiddetli vakalarda şu tedaviler uygulanır:

• Oksijen desteği
• İğne aspirasyonu: Havayı boşaltmak için iğne ile müdahale
• Göğüs tüpü (torasik dren) takılması: Sürekli hava boşaltımı sağlanır
• Cerrahi müdahale: Tekrarlayan vakalarda veya bül varlığında uygulanır (pleurodez veya wedge rezeksiyon)

Akciğer solması, erken müdahale ile genellikle tedavi edilebilir bir durumdur. Ancak tekrarlama riski bulunur. Sigara kullanımının bırakılması, altta yatan akciğer hastalıklarının kontrol altına alınması ve travmalardan kaçınmak önemli koruyucu önlemlerdir. Belirtiler hissedildiğinde vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.