Böbrek tüberkülozu, enfekte olmuş akciğerler veya bu akciğerlerin arasındaki lenf bezlerinin kan yoluyla enfeksiyona uğraması sonucu oluşan bir hastalıktır. Vücut içinde uyuyan basiller, hastanın genel durum bozukluğu, anemi, steroid tedavisi, AIDS, travma, diyabet ve immünosüpresyon gibi durumlarda yeniden aktif hale gelerek hastalıklara neden olur. İdrarda tüberküloz başlangıcı, basillerin böbreğin iç yapısını bozması ile meydana gelir ve böylelikle önce üreterlere, sonra da mesaneye idrarla beraber geçer. Basillerin bu geçişi sırasında üreterlerde daralmalar oluşur ve mesanede büzüşme ve enflamasyona neden olurlar. Başlangıç aşamasında oluşan lokal tahribatlar zamanla birleşerek bütün böbreği bozabilir. Böylelikle mesanede ilerleyen dönemlerde idrar tüberkülozu meydana gelir. Bununla birlikte üreme organları ve böbreklerde de hastalık kendisini göstermeye başlar.

Bu klinik bulguların belirlendiği hastalarda gereken tetkikler yapılarak böbrek tüberkülozu tanısı konulabilir. Bu semptomlar, hastalık ileri evreye ulaşana kadar hastada görülmeyebilir ve hatta hastalarda asemptomatik durumlar olabilir. Ağrı olması, ileri hastalığın göstergesidir. Çoğu belirtiler, basillerin mesaneye yayılmasıyla bağlantılıdır. Hastaların sabahki ilk idrarından mikobakteriler için spesifik kültür yapılmalıdır. Tek kültürün pozitif olma oranı yüzde yetmiş üçtür. Üç gün ilk idrarda yapılan spesifik kültür ile tanının başarı şansı yüzde doksana çıkarılabilir. Yirmi dört saatlik idrar toplanarak yapılan testlerde daha iyi sonuçlar alınamamıştır. Yine üç gün boyunca sabahları alınan idrar örnekleri fluorokrom, Kinyoun veya Ziehl-Neelsen ile boyanarak aside dirençli basiller araştırılabilir.

Son yıllarda hızla gelişen PCR testi, tanıda oldukça güvenilir ve hızlı bir yöntemdir. Üriner sistemin ardından, giderek daha az oranlarda seminal veziküller, prostat, testisler ve epididimler tutulabilirler. Skrotumda akıntılı fistül oluşması, tüberküloz hastalığının başka bir bulgusu olarak gerçekleşir. Üretra tutulumu nadirdir. Penis tüberkülozunda ise yüzeyel ülser şeklinde görülür, ancak alttaki dokuları tutabilir. Kadın üreme organlarındaki lezyonlar ektopik gebelik veya steriliteye neden olabilir. Çift taraflı tutulum olmadığı durumlarda, renal fonksiyon normaldir. İdrar analizinde asidik pH, eritrosit ve lökositler bulunur. Alınan ilk idrardan spesifik kültür yapılır. Böbrek tüberkülozunun başka bir belirtisi de skrotum içerisinde akıntılı fistül görülmesidir. Üretra tutulumu daha nadirdir. Sağlıkla kalın.